SŁOWO O JĘZYKU POLSKIM * SŁOWO O BIBLII * PODZIAŁ LITERATURY POLSKIEJ NA OKRESY * ŚREDNIOWIECZE * Bogurodzica * Lament świętokrzyski * RENESANS * MIKOŁAJ REJ * Żywot człowieka poczciwego (fragm.) * JAN KOCHANOWSKI * FRASZKI * O żywocie ludzkim * Raki * Na lipę * Na nabożną * O doktorze Hiszpanie * Na zdrowie * PIEŚNI* Hymn * PIEŚŃ XIX * PIEŚŃ XIV * Z Ksiąg Wtórych * PIEŚŃ V * TRENY * Tren X * PIOTR SKARGA * KAZANIA SEJMOWE * Kazanie o miłości ku ojczyźnie (fragmenty) * Modlitwa za Ojczyznę * BAROK * MIKOŁAJ SĘP-SARZYŃSKI * SONET III * O wojnie naszej, którą wiedziemy z szatanem, światem i ciałem * DANIEL NABOROWSKI * Krótkość żywota * JAN ANDRZEJ MORSZTYN * Do trupa * Do tejże * WACŁAW POTOCKI * Nierządem Polska stoi * JAK CHRYZOSTOM PASEK * Pamiętniki (fragm.) * JAN III SOBIESKI * List do Marysieńki * OŚWIECENIE * ADAM NARUSZEWICZ * Balon * IGNACY KRASICKI * Hymn do miłości ojczyzny * Żona modna * BAJKI I PRZYPOWIEŚCI * Wstęp do bajek * Jagnię i wilcy * Ptaszki w klatce * Szczur i kot * Dewotka * Dzieci i żaby * Malarze * Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki (fragm.) * FRANCISZEK ZABŁOCKI * Fircyk w zalotach * JAN URSYN NIEMCEWICZ * Powrót posła * FRANCISZEK KARPIŃSKI * Laura i Filon * JÓZEF WYBICKI * Pieśń Legionów Polskich we Włoszech * ROMANTYZM * ADAM MICKIEWICZ * Oda do młodości * Romantyczność * Dziady cz. II (fragm.) * Dziady cz. IV (fragm.) * Do M * Stepy akermańskie * Konrad Wallenrod (fragm.) * Reduta Ordona Opowiadanie adiutanta (fragm.) * Dziady cz. III (fragment tzw. sceny więziennej) * Pan Tadeusz * Księgi narodu polskiego (fragm.) * Księgi pielgrzymstwa polskiego (fragm.) * Polały się łzy * JULIUSZ SŁOWACKI * Kordian (fragm.) * Rozłączenie * Hymn (Smutno mi, Boże...) * Grób Agamemnona (fragm.) * Testament mój * Listy do matki * ZYGMUNT KRASIŃSKI * Nieboska komedia * CYPRIAN KAMIL NORWID * Coś ty Atenom zrobił, Sokratesie * Bema pamięci żałobny - rapsod * Moja piosnka II * Fortepian Szopena * ALEKSANDER FREDRO * Zemsta (fragm.) * KORNEL UJEJSKI * Chorał (fragm.) * WINCENTY W. POL * Pieśń o ziemi naszej (fragm.) * TEOFIL LENARTOWICZ * Złoty kubek * POZYTYWIZM * ADAM ASNYK * Do młodych * Ach, jak mi smutno! * Między nami nic nie było * Limba * Nad głębiami * ELIZA ORZESZKOWA * Nad Niemnem (fragm.) * Gloria victis (fragm.) * HENRYK SIENKIEWICZ * Latarnik (fragm.) * Janko Muzykant (fragm.) * Potop t. II (fragm.) * Za chlebem * Krzyżacy (fragm.) * Quo vadis (fragm.) * W pustyni i w puszczy (fragm.) * MARIA KONOPNICKA * Wolny najmita * Na fujarce * Rota * Pieśń o domu * Mendel gdański * BOLESŁAW PRUS * Kamizelka (fragm.) * Z legend dawnego Egiptu * Lalka (fragm.) * Kroniki (fragm.) * MŁODA POLSKA * STANISŁAW PRZYBYSZEWSKI * Confiteor (fragm.) * KAZIMIERZ PRZERWA-TETMAJER * Koniec wieku XIX * Widok ze Świnicy do Doliny Wierchcichej * Na Anioł Pański * JAN KASPROWICZ * Z chałupy * Krzak dzikiej róży w Ciemnych Smreczynach * HYMNY * Dies Irae (fragm.) * Księga ubogich (fragm.) * LEOPOLD STAFF * Kowal * Deszcz jesienny * Przedśpiew * STANISŁAW WYSPIAŃSKI * Wesele (fragm.) * Wyzwolenie (fragm.) * GABRIELA ZAPOLSKA * Moralność pani Dulskiej (fragm.) * WŁADYSŁAW REYMONT * Chłopi, t. II (fragm.) * Chłopi, t. III (fragm.) * STEFAN ŻEROMSKI * Rozdziobią nas kruki, wrony... (fragm.) * Siłaczka (fragm.) * Doktor Piotr (fragm.) * Echa leśne (fragm.) * Syzyfowe prace (fragm.) * Ludzie bezdomni (fragm.) * MARIA RODZIEWICZÓWNA * Byli i będą (fragm.) * DWUDZIESTOLECIE MIĘDZYWOJENNE * JULIAN TUWIM * Do krytyków * Prośba o piosenkę * Wspomnienie * JAN LECHOŃ * Herostrates * Piłsudski (fragm.) * MARIA PAWLIKOWSKA-JASNORZEWSKA * Miłość * Fotografia * Barwy narodowe * Samobójstwo dębu * BOLESŁAW LEŚMIAN * Dziewczyna * W malinowym chruśniaku * KONSTANTY GAŁCZYŃSKI * Kryzys w branży szarlatanów * Zaczarowana dorożka (fragm.) * WŁADYSŁAW BRONIEWSKI * Zagłębie Dąbrowskie * JULIAN PRZYBOŚ * Lipiec * STEFAN ŻEROMSKI * Przedwiośnie (fragm.) * ZOFIA NAŁKOWSKA * Granica (fragm.) * MARIA DĄBROWSKA * Noce i dnie (fragm.) * Marcin Kozera (fragm.) * JAROSŁAW IWASZKIEWICZ * Panny z Wilka (fragm.) * BRUNO SCHULZ * Sklepy cynamonowe (fragm.) * LITERATURA WSPÓŁCZESNA * KONSTANTY ILDEFONS GAŁCZYŃSKI * Pieśń o żołnierzach z Westerplatte * WŁADYSŁAW BRONIEWSKI * Żołnierz polski * JAN LECHOŃ * Matka Boska Częstochowska * WŁADYSŁAW BRONIEWSKI * Ballady i romanse * KRZYSZTOF KAMIL BACZYŃSKI * Pokolenie * Niebo złote ci otworzę * Elegia o ... (chłopcu polskim) * TADEUSZ RÓŻEWICZ * Ocalony * ZOFIA NAŁKOWSKA * Medaliony * PROFESOR SPANNER (fragm.) * TADEUSZ BOROWSKI * Proszę państwa do gazu... (fragm.) * GUSTAW HERLING-GRUDZIŃSKI * Inny świat (fragm.) * JULIAN TUWIM * Kwiaty polskie (fragm.) * MELCHIOR WAŃKOWICZ * Bitwa o Monte Cassino (fragm.) * CZESŁAW MIŁOSZ * Campo di Fiori * Który skrzywdziłeś * ALEKSANDER KAMIŃSKI * Kamienie na szaniec (fragm.) * TADEUSZ RÓŻEWICZ * Kartoteka (fragm.) * SŁAWOMIR MROZEK * Tango (fragm.) * KAZIMIERZ MOCZARSKI * Rozmowy z katem (fragm.) * ZBIGNIEW HERBERT * Przesłanie pana Cogito * WISŁAWA SZYMBORSKA * Nic dwa razy * Schyłek wieku * MIRON BIAŁOSZEWSKI * Pamiętnik z powstania warszawskiego (fragm.) * TADEUSZ KONWICKI * Mała Apokalipsa (fragm.)

TADEUSZ NYCZEK urodził się w 1946 roku. Ukończył średnią szkołę plastyczną w Krakowie, studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim i trochę w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Warszawie (jeden rok reżyserii).Wystawił sztukę Władysława Zawistowskiego "Wysocki" w Teatrze im. J. Słowackiego w Krakowie (1986). Jest byłym pracownikiem byłej redakcji Studenta (1971-1977), byłym kierownikiem literackim Teatru im. J. Kochanowskiego w Opolu (1977-1979), byłym sekretarzem byłego pisma Pismo (1980-1981), byłym członkiem ZLP i SDP, byłym współwydawcą byłego wydawnictwa ABC (1980-1981). Obecnie jest współwłaścicielem Galerii Sztuki Współczesnej "Inny Świat" w Krakowie.Opublikował następujące książki: "Teatr Pleonazmus", Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, 1979; "Pełnym głosem. Teatr studencki w Polsce w latach 1970-1975", Wydawnictwo Literackie, 1980; "Powiedz tylko słowo. Szkice literackie wokół pokolenia 68", Przedświt, Warszawa 1985, Polonia, Londyn 1985; "Lakierowanie kartofla i inne teksty teatralne", Wydawnictwo Literackie, 1985.Książki napisane i nie wydane: "Świat jeszcze istnieje" - szkice o poezji i malarstwie (1976); "Wizjonerzy i realiści" - szkice o sztuce; "Beksiński" - monografia malarza (w przygotowaniu w wyd. "Arkady").

Ile znaczy świętość ziemi cudów i tajemnic dla Antoniego Ferdynanda Ossendowskiego?

Przedmiotem moich zainteresowań są położenie i przemiany polskiej mniejszości na Wileńszczyżnie. W wyniku przebiegających na kilku poziomach analiz, przez sięgnięcie do wielu żródeł i metod, które bliżej charakteryzuję w rozdziale Założenia teoretyczno-metodologiczne, powstało studium przedstawiające współczesny obraz oraz podstawowe problemy polskiej mniejszości w złożonych poradzieckich realiach niepodległej Litwy. Wspomniane realia interesują mnie w związku z kształtowaniem się nowych stosunków narodowościowych. Następująca w dramatycznych okolicznościach niepodległość państwa litewskiego i litewska transformacja same w sobie nie stanowią tu wyróżnionego przedmiotu zainteresowań, dla autora bowiem są one ważne z perspektywy stosunków narodowościowych. Procesy prawie jednoczesne - transformacja i niepodległość stanowią podstawowe sytuacje do poznania narodu państwowego i najliczniejszej mniejszości narodowej. Na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych XX wieku Litwini po raz drugi w dziejach przystąpili do tworzenia państwa narodowego. Szybko stawali się większością w kolejnych wymiarach społecznej struktury, większością zmierzającą do dominacji politycznej, ideologicznej i kulturowej, większością zmierzającą do eksponowania litewskich wartości, wypartych przez radziecki internacjonalizm, pielęgnowanych jedynie w ograniczonym stopniu w życiu prywatnym. Przemiany zachodzące na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych rozbudziły zainteresowania własną etnicznością także wśród Polaków żyjących w Litewskiej SRR, którzy w radzieckich realiach uważali się za zdominowanych i podporządkowanych w stopniu nie mniejszym niż Litwini. Takie okoliczności wyzwoliły aktywność obu nacjonalizmów - polskiego i litewskiego - reprezentowanych przez stający się naród państwowy i zarazem dominującą większość oraz przez polską ludność, która w wyniku zmiany granic i systemu państwowego, pozostając u siebie, stała się mniejszością narodową. Obecność nacjonalizmów, sięgających do dziewiętnastowiecznych źródeł, łagodziły demokratyczne standardy kojarzone z europejskim podejściem do spraw narodowościowych. A ponieważ obie grupy odwoływały się do europejskich powszechników, konflikt polsko-litewski na Wileńszczyźnie nie uległ bałkanizacji.

Wydanie korespondencji Jana Nowaka-Jeziorańskiego i Jerzego Giedroycia będzie ważnym wy­darzeniem. Jak w zwierciadle przegląda się w niej niemal cała historia minionego półwiecza, ale widziana z innej, nieznanej perspektywy. Od­słania ona kulisy wielu istotnych wydarzeń, rzu­ca nowe światło na działalność zarówno Radia Wolna Europa, jak i "Kultury", weryfikuje sady i opinie o niektórych osobach, w istotny sposób wzbogaca naszą wiedzę o sprawach, którymi żył Kraj i emigracja. Jest to zatem bezcenne źródło historyczne, do którego sięgać będą nie tylko hi­storycy, ale również politolodzy, socjologowie, kulturoznawcy, historycy literatury i inni. Ale jest to jednocześnie wielkie dzieło literackie. Obaj bowiem jego bohaterowie znakomicie wła­dają językiem polskim, potrafią nawet o przy­ziemnych sprawach pisać zajmująco i z wielkim zaangażowaniem. Ten korespondencyjny dialog dwóch niezwykłych osobowości czyta się jak pa­sjonującą powieść. Różnili się oni w wielu spra­wach i nieraz na tym tle dochodziło do nieporo­zumień, a nawet ostrej wymiany zdań, ale nigdy nie zerwali tego dialogu i współpracy. Wiedzieli bowiem, że tego wymaga sprawa, o którą walczy­li i której poświęcili swoje życie - sprawa nie­podległości Polski.

Przekazujemy do rąk Czytelników pierwszy tom najpełniejszego - z wydanych dotąd w Polsce - opracowania dziejów piśmiennictwa polskiego powstałego poza granicami kraju po roku 1939. W pracach nad opisem tej części naszego dziedzictwa kulturalnego uczestniczyli także przedstawiciele środowisk emigracyjnych.Na tom niniejszy, oprócz wstępu historyczno-metodologicznego, składają się szkice omawiające twórczość żyjących na emigracji poetów kolejnych pokoleń; sylwetki twórcze Czesława Miłosza, Witolda Gombrowicza, Aleksandra Wata; a także teksty zbiorcze o eseistyce oraz prozie rejestrującej przeżycia autorów wywiezionych w głąb Rosji po 17 września 1939 roku.W tomie drogim znajdą się teksty omawiające instytucje życia kulturalnego na emigracji oraz szkice poświęcone prozie, teatrowi, dramatowi, przekładom, pisarzom dwujęzycznym i powstałej na obczyźnie literaturze historycznej i dokumentalnej.